AI gebruiken in je duurzaamheidsverslag: is dat een goed idee
Beeld, iconen, grafieken… Vormgeving speelt een steeds belangrijkere rol in duurzaamheidsverslagen. En met de komst van AI-tools is het visuele ontwerpproces de voorbije maanden flink door elkaar geschud. Wat ooit begon als een speeltje voor experimenten, is vandaag een vaste waarde geworden in de ontwerptoolkit van veel designers.
Maar hoe verstandig is het om AI in te zetten in een context waarin geloofwaardigheid, transparantie en ethiek centraal staan? Kan AI werkelijk bijdragen aan een sterker, visueel krachtiger duurzaamheidsverslag? Of loop je het risico afbreuk te doen aan de boodschap die je wil overbrengen?
In deze blog duiken we dieper in het gebruik van AI bij het ontwerpen van duurzaamheidsrapporten. Wat maakt het zo aantrekkelijk? Waar zitten de valkuilen? En vooral: hoe zorg je dat AI niet de controle overneemt, maar juist versterkt wat je als organisatie wil uitdragen?
Het (nieuwe) gereedschap van designers
Je kunt er vandaag niet meer omheen: bijna elke designer gebruikt in meer of mindere mate artificiële intelligentie in z’n workflow. Niet omdat het moet, maar omdat het slim is. AI is uitgegroeid tot een vast onderdeel van het gereedschap van grafisch vormgevers, net zoals Adobe, Figma of een goede schets op papier dat zijn.
Waar wordt het dan zoal voor ingezet? Denk bijvoorbeeld aan:
Beeldgeneratie (via tools als Midjourney of DALL·E) voor conceptvisuals, sfeerbeelden of abstracte ideeën die moeilijk in stockfoto’s te vatten zijn.
Iconensets samenstellen of aanvullen, op basis van stijl en inhoudelijke termen.
Stijlverkenning: AI laten meedenken over kleurgebruik, compositie of visuele metaforen.
Snelle prototyping van grafieken, illustraties of zelfs volledige lay-outs.
Content suggesties voor koppen, korte teksten of alternatieve titels (denk aan AI-ondersteuning in tools als Canva of Adobe Firefly).
Kortom: AI wordt niet als eindproduct gebruikt, maar als snelle en slimme startmotor voor creativiteit. Zeker bij uitgebreide projecten zoals duurzaamheidsverslagen, waar inhoud en visuele ondersteuning hand in hand gaan, kan het een waardevolle versneller zijn. Maar dan wel mét de nodige nuance, want niet elke AI-oplossing is even geschikt voor dit soort serieuze en gevoelige communicatie…
Waarom is het gebruik van AI zo aantrekkelijk
De aantrekkingskracht van AI in het ontwerp van duurzaamheidsverslagen laat zich makkelijk verklaren. Elk rapport is een complexe puzzel van tekst, cijfers, grafieken, kernboodschappen en visuele ondersteuning. AI-tools maken dat proces sneller, visueler én flexibeler.
Voor ontwerpers en hun opdrachtgevers biedt AI een aantal directe voordelen:
Efficiëntie: In plaats van uren te zoeken naar geschikte stockbeelden of iconen, genereer je snel iets dat inhoudelijk en visueel aansluit bij je concept. Zeker bij grote rapporten met veel herhalende elementen is dat een enorme tijdswinst.
Uniciteit: Klassieke stockfotografie wordt al decennia gebruikt, en vaak ook hergebruikt. AI-beelden bieden de mogelijkheid om unieke beelden te creëren die perfect passen bij je eigen merk, stijl en verhaal.
Creatieve vrijheid: Vooral bij abstracte thema’s zoals “duurzaam leiderschap”, “transitiedenken” of “de keten versterken”, is het niet evident om geschikte beelden te vinden. AI maakt het mogelijk om ideeën visueel te verkennen en nieuwe metaforen te ontdekken.
Flexibiliteit: Je hoeft je niet langer te beperken tot wat er beschikbaar is op stockplatforms. AI kan variaties genereren op basis van jouw inhoud, stijlkeuzes en gewenste tone of voice.
Snelle iteraties: Werken met AI geeft je de mogelijkheid om verschillende visuele richtingen te testen, wat het creatieve proces versnelt én verdiept.
Voor organisaties met beperkte budgetten of krappe deadlines lijkt het gebruik van AI dan ook een logische stap. Maar dat brengt ons bij de keerzijde: want net in een context waar geloofwaardigheid centraal staat, zoals bij duurzaamheidsverslagen, is visuele zorgvuldigheid essentieel.
De valkuilen van AI in een duurzaamheidscontext
Waar AI visuele voordelen biedt, schuilt ook een gevaar: een beeld zegt niet alleen meer dan duizend woorden, het stuurt ook de interpretatie van die woorden. En precies daarom moet je voorzichtig zijn met het ondoordacht gebruiken van AI in duurzaamheidsverslagen.
We zetten de belangrijkste risico’s op een rij:
Beeldgeloofwaardigheid
Duurzaamheidsverslagen worden gelezen door kritische doelgroepen: investeerders, beleidsmakers, ngo’s, journalisten… Als AI-beelden te gelikt of generiek overkomen, kan dat afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van het verhaal. Een gesynthetiseerd beeld van een ‘groene stad van de toekomst’ zonder echte link met je activiteiten voelt al snel als window dressing.Stockgevoel 2.0
Ironisch genoeg vervallen sommige AI-beelden in dezelfde valkuilen als traditionele stockfotografie: ze zijn generiek, onpersoonlijk of overdreven geposeerd – alleen nu digitaal gegenereerd. Dat levert geen meerwaarde op, en werkt zelfs contraproductief als je authenticiteit wil uitstralen.Stijlbreuken
AI-output past zelden vanzelf in een bestaande huisstijl. Lettertypes, kleurgebruik, lijnvoering of beeldritme kunnen botsen met de rest van het verslag, waardoor het geheel rommelig oogt of inconsistent aanvoelt. Dat ondermijnt de professionele uitstraling van je rapport.Ethische vraagstukken
Veel AI-tools zijn getraind op datasets waarvan de herkomst niet transparant is. Beelden kunnen gebaseerd zijn op werk van andere makers, zonder toestemming. In een duurzaamheidscontext – waar verantwoording en ethiek centraal staan – is dat een belangrijk aandachtspunt. Wat je zelf niet zou willen dat anderen doen met jouw content, moet je ook niet blind accepteren van AI.
Kortom: AI kan het werk verlichten, maar vraagt ook om visuele en ethische scherpte. In een verslag dat betrouwbaarheid en transparantie moet uitstralen, is de lat simpelweg hoger. Gebruik je AI-beelden, dan moeten ze de inhoud ondersteunen én aansluiten bij de waarden die je wil uitdragen.
AI is een assistent, niet als auteur
De grootste valkuil in het gebruik van AI binnen duurzaamheidsverslagen? Denken dat het je hele visuele proces kan overnemen. Want hoewel AI indrukwekkend is in wat het kan genereren, ontbreekt het nog altijd aan iets wat essentieel is in communicatie: contextbesef.
Een duurzaamheidsverslag is meer dan een verzameling visuals. Het is een strategisch document dat richting geeft, vertrouwen opbouwt en je maatschappelijke positie zichtbaar maakt. Elk grafisch element – van een pictogram tot een titelpagina – draagt bij aan de geloofwaardigheid van dat verhaal. En daar kan AI op dit moment niet autonoom mee omgaan.
Wat wél werkt, is AI inzetten als assistent in het creatieve proces. Denk bijvoorbeeld aan:
Het verkennen van visuele metaforen of stijlrichtingen tijdens de conceptfase.
Het opstarten van een iconenset die je daarna handmatig afwerkt in lijn met je huisstijl.
Het genereren van variaties op één beeldidee om intern te toetsen welke richting het best resoneert.
Het snel vertalen van abstracte concepten naar ruwe visuele voorstellen die je nadien verfijnt.
In die zin kan AI je helpen om sneller tot de kern te komen, maar het blijft aan de ontwerper om die kern te interpreteren, bij te schaven en af te stemmen op de doelgroep. Juist in een duurzaamheidscontext – waar je communiceert over gevoelige onderwerpen zoals CO₂-uitstoot, sociale impact of ethiek in de keten – wil je geen misverstanden oproepen met beelden die niet kloppen of generiek aanvoelen.
We zien AI dan ook als een extra laag in het ontwerpproces: handig, krachtig en vernieuwend – maar altijd onder supervisie van een ontwerper die de inhoud, de opdrachtgever én de doelgroep begrijpt. De echte meerwaarde zit niet in het blind genereren, maar in het bewust inzetten van AI als creatief verlengstuk.
Want ja, AI kan veel. Maar betrouwbaarheid, nuance en merkverhaal zijn nog altijd mensenwerk.
Op zoek naar hulp bij AI-beelden of slimme prompts
AI kan op een geloofwaardige én visueel sterke manier worden inzet in je duurzaamheidsverslag. Onze prompt-designers en AI-experts helpen je met slimme, doelgerichte toepassingen die perfect passen binnen jouw merkverhaal. Zo benut je de kracht van AI zonder in te boeten op authenticiteit.
